Ka hortaga uurka ragga

Ka hortaga uurka ragga ayaa u ogolaanayo dadka guska leh inay xakameeyaan bacrinkooda oo ay la wadaagaan masuuliyada ka hortaga uurka lamaanahooda. Xarumaha caafimaadka galmada ama dhaqtarkaaga ayaa ku siin karo tallo gaar ah oo qarsoodi ah.

Qaababka ka hortaga uurka laga laaban karo
ee laga helayo Switzerland:

• Kondhomka ragga. Kondhomka waxaa laga sameeyay alaab qafiif ah, oo dabacsan oo qaabka ‘far’ oo la geliyo guska kacsan. Waxay matashaa sida xadeynta oo ka hortagtaa in shahwada ay gasho siilka, taas oo ka illaalineyso uurka. Waxay sidoo kale ka hortagtaa HIV iyo caabqyada ee galmada laga qaado (STIs).
  Warbixin dheeraad ah

Qaababka ka hortaga uurka laga laaban karo
ee aan weli laga heli karin Switzerland:

• Ka hortaga uurka ee kyu saleysan kuleelka waxay kordhisaa heerkulka xaniinyaha iyo sidaas darteed waxay yareysaa soo saarista shahwada. Waxaa jiro qalabyo kala duwan ee midaan sameyso:
  • Gaar ahaan lagu naqshadeeyay kastuumada ama faraantiga dareenka ee ku riixaa xaniinyaha kor ee u dhow booska guska.
  • Qalabka kululeynta ee ku yaalo gudaha gaar ahaan lagu dhajiyo kastuumada kordhiyaa heerkulka xaniinyaha.

Kadib isticmaalida ka hortaga uurka ku saleysan kuleelka oo dhoor bilood ah, xisaabta shahwada ayaa yaraata iyo bacrinka matrkale suurtogal ma ahan.  La tashiga caafimaadka oo ay la jiraan falanqeynada shahwada ee lagu xaqiijinayo xisaabta shahwada caadiga ah waa in la sameeyaa ka hor isticmaalka qaabkaan. Baaritaanada falanqeynta shahwada waxaa loo sameynayaa si joogta ah adiga oo adeegsanayo ka hortaga uurka kuleelka ku saleysan

Hadeer waxaa jiro cilmibaarista sayniska aan ku filneyn ee sida waxku oolka iyo badqabka qaabkaan yahay waa. Sidaas darteed, isticmaalka qaabkaan waa masuuliyada gaarka ah ee shaqsiga.

• Qaababka hoormoonka ee qaabka cirbida ama jeelka ayaa weli cilmi baaris ku jiro iyo wajiga tijaabinta.

• Jeelalka kiimikada ee lagu duro ama faalfayaasha la gheliyo dhuunta shahwada ayaa sidoo kale la daraasadeeyay. Ujeedada qaabkaan ka hortaga uurka waa xirida shahwada iyo sidaas darteed ka hortagto bacrinka.

Waxaad ka ogaan kartaa warbixin badan ee ku saabsan hormarada dooqyadaan ka hortaga uurka ee xarumaha caafimaadka galmada ama dhaqaatiirtaada gaarka ah.
 

Qaababka ka hortaga uurka aan la soo celin karin

• Jeermisdilka ragga (dabiibka)Dabiibka waa nidaam fudud lagu sameeyo rigta caafimaadka bukaan socodka sida quseyso suuxdinta aaga. Waxay ku lug leedahay dhuujinta iyo jarida xididka qaadida (tuubooyinka qaado unugyada shahwooyinka). Muddo waqti ah kadib, shahwada markale ma wadato shahwo iyo sidaas darteed uurka waa laga hortagaa.
  Howlgalkaan kama hortago kacsiga, mana badelo tayada galmada wasamada ah. Tirada shahwadad biyo baxo waxay ahaaneysaa sideedii.
  Dabiibka waa qaab ka hortaga uurka tooska ah oo ku haboon ragga aan rabin inay carruur yeeshaan, ama aanan rabin inaysan carruur kale helin.
  Warbixin dheeraad ah

Way Fiicantahay in la ogaado

• Coitus interruptus, (sidoo kale waxaa loo yaqaan sida qaabka "ka laabashada" ama "jiidida"), ma bixiyo illaalada wax ku oolka ah ee ka hortagto uurka.
• Qof walba ayaa booqan karo xarunta caafimaadka galmada oo sababo kala duwan, sida: galmo ahaan, ka hortaga uurka, caabuqyada galmo ahaan ku gudbo, iyo uurarka aan la filaneyn, rabo ama aan la rabin.
• Qaabka ugu wanaagsan ee looga illaaliyo nafsadaada HIV ama caabuqyada kale ee galmada laga qaado waa ku dhaqmida galmo badbaado ah:
  1. Marwalba isticmaal kondhom, ragga ama dumarka, oo galmada siilka (galmada siilka ama futada).
  2. Wixii tallo dheeraad ah ee galmada shaqsiga, samey hubinta galmada badbaadada ah ee lovelife.ch

2021, SANTÉ SEXUELLE SUISSE, Fondation suisse pour la santé sexuelle et reproductive; ALECSS Association suisse latine des spécialistes en santé sexuelle, Éducation – Formation – Conseil; faseg, Fachverband sexuelle Gesundheit in Beratung und Bildung