Organet gjenitale
Këto ilustrime janë diagrama skematike të organeve gjenitale dhe nuk pasqyrojnë larminë e tyre në jetën reale. Pamja e organeve gjenitale ndryshon nga personi në person.
Vulva
Organet gjenitale të jashtme përbëhen nga vulva (e cila në vetvete përfshin labiat e brendshme dhe të jashtme dhe hyrjen në vaginë) së bashku me pjesën e dukshme të klitorit.
Mitra, vezoret, tubat e fallopianë, vagina dhe disa gjëndra gjenden brenda.
Të gjitha vulvat janë të ndryshme dhe ndryshojnë nga personi në person. Vulva përbëhet nga:
Labiat e jashtme dhe të brendshme
Pamja, ngjyra dhe madhësia e labiave ndryshojnë në varësi të personit, situatës në një moment të caktuar (p.sh. gjatë eksitimit seksual) dhe moshës së gruas. Dy labiat e brendshme rrethojnë hyrjen e vaginës dhe të uretrës. Ato mund të dalin ose jo përtej labiave të jashtme dhe mund të jenë asimetrike.
Klitori
Klitori (ashtu si penisi) është i përbërë nga inde të ndryshme erektile (corpus cavernosum dhe corpus spongiosum). Vetëm një pjesë e vogël e klitorit (konkretisht, kokëza dhe lafsha) është e dukshme. Bulbat klitorale (të cilat janë rreth 4 cm të gjata) dhe kolonat klitorale (gjithashtu rreth 4 cm të gjata) janë brenda trupit. Gjatësia totale e klitorit është 8–12 cm. Gjatë eksitimit seksual, indet mbushen me gjak, gjë që çon në zmadhimin dhe ngurtësimin e lehtë të gjëndrave të klitorit dhe të kolonave (duke prodhuar kështu një ereksion). Funksioni i vetëm i njohur aktualisht i klitorit është kënaqësia seksuale.
Dalja urinare
Dalja urinare është maja e një tubi të ngushtë (uretra) që del nga fshikëza dhe lejon që urina të rrjedhë jashtë.
Mitra
Mitra ka formën dhe madhësinë e një dardhe të përmbysur. Përbëhet nga muskuj dhe pareti i saj i brendshëm përbëhet nga një membranë mukoze e quajtur endometrium. Këtu zhvillohet embrioni gjatë shtatzënisë dhe aty fillon cikli menstrual gjatë periodave. Pjesa që bashkohet me vaginën është qafa e mitrës.
Vezoret
Dy vezoret kanë formë vezake dhe madhësinë e një bajameje. Këto janë gjëndrat që prodhojnë vezët. Estrogjeni dhe progesteroni (hormonet seksuale) prodhohen gjithashtu në vezore.
Tubat fallopianë
Tubat fallopianë janë dy tuba të lëvizshëm, në formë hinke, përmes të cilëve vezët transportohen nga vezoret në mitër.
Vagina
Vagina është një kanal fleksibël dhe elastik midis vulvës dhe mitrës. Pareti i brendshëm i saj përbëhet nga muskuj dhe membrana mukoze. Vagina përfundon në qafën e mitrës (kalimi i ngushtë midis vaginës dhe mitrës).
Himeni
Himeni është një membranë e hollë dhe e hapur që ndjek konturet e hyrjes së vaginës. Hapja, forma dhe elasticiteti i saj ndryshojnë nga personi në person. Himeni është elastik dhe mund të zhduket plotësisht. Te disa njerëz, një çarje e vogël në himen mund të shkaktojë hemorragji gjatë raporteve të para seksuale, por kjo nuk u ndodh të gjithëve. Prandaj, as pamja e himenit, as prania apo mungesa e hemorragjisë, nuk përbëjnë tregues nëse personi ka pasur marrëdhënie seksuale penetruese.
Shënim: në raste shumë të rralla, himeni mbyllet plotësisht dhe kërkohet ndërhyrje kirurgjike për të krijuar një hapje.
Gjëndrat e mëdha vestibulare (gjëndrat e Bartolinit)
Këto janë dy gjëndra me madhësinë e një bizeleje të vendosura në anët e hyrjes së vaginës. Ato sekretojnë një lëng që shërben për të njomur dhe lubrifikuar hyrjen e vaginës.
Gjëndrat parauretrale (gjëndrat Skene)
Gjëndrat parauretrale, të cilat konsiderohen ekuivalentet femërore të prostatës mashkullore, ndodhen rreth uretrës. Sekrecionet e tyre rrjedhin në uretër dhe përmes dy kanaleve të vogla në të dyja anët e daljes urinare.
Pika G
"Pika G" është një term që përdoret shpesh për të përshkruar një zonë të paretit vaginal pranë hyrjes së vaginës që është në kontakt me strukturat e brendshme të klitorit. Kjo është një zonë e madhe, jo një vend i izoluar dhe dihet se është veçanërisht e ndjeshme. Stimulimi i kësaj zone mund të jetë i këndshëm, duke çuar në eksitim seksual, orgazmë dhe madje edhe ejakulim ("spërkatje").
Anusi
Anusi është dalja që lidh zorrën me pjesën e jashtme të trupit. Anusi është gjithashtu një zonë e ndjeshme që mund të shkaktojë eksitim seksual.
Penisi
Organet gjenitale të jashtme përbëhen nga penisi dhe dy testikuj, të cilët janë të përmbyllur brenda skrotumit.
Kanali i spermës (vas deferens), prostata dhe fshikëzat seminale gjenden brenda.
Penisi (ashtu si klitori) përbëhet nga inde të ndryshme erektile (corpus cavernosum dhe corpus spongiosum). Këto inde mbushen me gjak gjatë ngacmimit seksual dhe lejojnë që penisi të ngrihet (duke dhënë kështu një ereksion). Gjatë ejakulimit, muskujt përreth organeve gjenitale tkurren dhe spermatozoidi ejakulohet nga penisi. Sasia e spermës së prodhuar ndryshon nga personi në person dhe në çdo kohë të caktuar. Ejakulimi zakonisht shkakton kënaqësi (orgazmë), por nuk është gjithmonë kështu.
Koka e penisit
Koka e penisit është zona në majë të penisit. Është shumë e ndjeshme ndaj prekjes.
Lafsha
Lafsha është një copë e vogël lëkure që mbulon dhe mbron kokën e penisit. Është shumë e ndjeshme ndaj prekjes. Lafsha duhet të jetë në gjendje të tërhiqet po aq mirë mbi një penis të fortë ose të butë.
Shënime:
Operacioni për të hequr lafshën njihet si rrethprerje. Kjo procedurë mund të kryhet për arsye fetare ose socio-kulturore dhe ndonjëherë kryhet edhe për arsye mjekësore. Ashtu si me çdo veprim që përfshin trupin, të gjithë kanë të drejtë të bëjnë zgjedhjet e tyre në këtë drejtim.
Nëse lafsha është shumë e ngushtë ose nuk mund të tërhiqet për të ekspozuar kokën, kjo njihet si fimozë. Nëse shihni ndonjë shenjë të fimozës, këshillohet të konsultoheni me një pediatër ose mjekun tuaj të përgjithshëm.
Dalja urinare
Dalja urinare është fundi i një tubi të ngushtë brenda penisit (uretra) që del nga fshikëza dhe lejon që urina të rrjedhë jashtë. Lëngu paraejakulativ dhe spermatozoidet dalin gjithashtu përmes uretrës. Është e pamundur që urina dhe spermatozoidi të rrjedhin nga dalja urinare njëherësh.
Testikujt
Testikujt prodhojnë spermë (me një shpejtësi prej rreth 2500 në sekondë) dhe testosteron (një hormon seksual). Madhësia e testikujve ndryshon nga personi në person. Është normale të kesh testikuj që ndryshojnë pak nga njëri-tjetri (për shembull në aspektin e madhësisë, trashësisë ose lartësisë).
Epididimiti
Epididimiti është një grup kanalesh që përdoren për të ruajtur spermatozoidet.
Skrotumi
Skrotumi është një mbështjellës lëkure që strehon testikujt dhe epididimitin.
Gjëndra bulbouretrale (gjëndrat Cowper)
Gjëndrat bulbouretrale janë dy gjëndra me madhësinë e një bizeleje. Gjatë eksitimit, ato lëshojnë një sasi të vogël të një sekrecioni të trashë, pa ngjyrë dhe si me fije në uretër. Ky sekrecion përdoret për të pastruar dhe lubrifikuar uretrën para ejakulimit. Ky lëng, i cili në vetvete përmban spermë, nganjëherë shfaqet si një bulëz pa ngjyrë në majë të kokës së penisit. Njihet edhe si lëng paraejakulativ ose "paraspermë".
Prostata
Prostata sekreton një lëng që mbron spermatozoidet nga bakteret dhe u mundëson atyre të lëvizin pas ejakulimit. Është një gjëndër e ndjeshme që mund të provokojë kënaqësi seksuale kur stimulohet.
Fshikëzat seminale
Fshikëzat seminale janë gjëndra të sistemit gjenital ose riprodhues. Ato prodhojnë lëng seminal, i cili përbën pjesën më të madhe të spermës.
Vas deferens
Dy kanalet e spermës (ose vas deferens) lidhin epididimitin me uretrën. Pikërisht nëpërmjet këtyre kanaleve spermatozoidet transportohen në uretër. Lëngu seminal derdhet në to nga fshikëzat seminale, pas së cilës ato kalojnë nëpër gjëndrën e prostatës. Përzierja e spermatozoideve, lëngut seminal dhe sekrecioneve të prostatës përbën spermatozoidet.
Anusi
Anusi është dalja që lidh zorrën me pjesën e jashtme të trupit. Anusi është gjithashtu një zonë e ndjeshme që mund të shkaktojë eksitim seksual.
E drejta për të bërë zgjedhje në lidhje me trupin tuaj
Secili ka të drejtë të bëjë zgjedhje në lidhje me trupin e vet. Procedurat mjekësore të panevojshme në organet gjenitale janë të ndaluara sa herë që individi në fjalë është në gjendje të japë pëlqimin e informuar dhe është kundër procedurës. "Gjymtimi gjenital femëror" (GGF) është termi që përdoret për t’iu referuar heqjes së organeve gjenitale të jashtme femërore për arsye jomjekësore. GGM mund të marrë një sërë formash të ndryshme dhe mosha e vajzave kur ky kryhet ndryshon ndjeshëm. GGM është i paligjshëm në Zvicër dhe në shumicën e vendeve të tjera.
Nëse keni ndonjë pyetje ose keni nevojë për mbështetje, mund të vizitoni https://www.excision.ch/
Informacion
Shkruar nga: 2025, SANTÉ SEXUELLE SUISSE (Fondacioni Zviceran i Shëndetit Seksual), ALECSS, (Shoqata e Specialistëve të Shëndetit Seksual në Zvicrën frëngjisht- dhe italishtfolëse - Edukim - Trajnim - Konsulencë) dhe faseg, Shoqata e Specialistëve për Shëndetin Seksual në Konsulencë dhe Arsim.
Redaktim i tekstit mjekësor në versionin origjinal (Frëngjisht): Dr. Sara Arsever (Universiteti i Gjenevës, HUG), Dr. Céline Brockmann dhe Maéva Badré (Bioscope, UNIGE)
Redaktim i tekstit mjekësor në versionin e përkthyer (Shqip): Saime Isufi, përkthyese dhe ndërmjetësuese interkulturore
Përmbajtja u prodhua me mbështetjen e Zyrës Federale Zvicerane të Shëndetit Publik (FOPH)